W grupie jesteśmy siłą. Nie byłby możliwy rozwój naszej cywilizacji bez zrzeszania się. Od starożytności ludzie o wspólnych poglądach, zawodach, korzeniach – krótko mówiąc, ze wspólnym mianownikiem, który ich jednoczył – gromadzili się razem w umówionym miejscu i czasie. Debatowali, spierali się, pewnie nierzadko różnili w swoich opiniach. Byli tam jednak połączeni sprawą, która dla każdego z nich miała duże znaczenie, była warta poświęcenia jej swojego czasu. To nie zmieniło się do dzisiaj. Co więcej, wolność zrzeszania się jest obecnie jednym z podstawowych praw człowieka. W Polsce jest ona zagwarantowana przez Konstytucję, to znaczy najwyższe źródło prawa.
Wolność zrzeszania się stanowi element wolności i praw politycznych.
Art. 58. 1. Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej: „Każdemu zapewnia się wolność zrzeszania się”.
Oznacza to, że państwo prawa ma nie tylko zezwalać na swobodne tworzenie stowarzyszeń, lecz również aktywnie działać na rzecz wolności w tym zakresie. Ten aspekt podkreśla ustawa z 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach. Celem ustawy jest „umożliwienie obywatelom równego, bez względu na przekonania, prawa czynnego uczestniczenia w życiu publicznym i wyrażania zróżnicowanych poglądów oraz realizacji indywidualnych zainteresowań, a także uwzględniając tradycje i powszechnie uznawany dorobek ruchu stowarzyszeniowego.”
Różnorodność „trzeciego sektora” (tzn. organizacji pozarządowych, takich jak związki zawodowe, stowarzyszenia, fundacje) jest więc miarą zaangażowania obywatelskiego w życie polityczne i społeczne, natomiast wolność ich tworzenia jest termometrem wskazującym demokratyczność władz państwa.
Według raportu Głównego Urzędu Statystycznego („Trzeci sektor w Polsce”) w roku 2012 na terenie Polski swoją działalność prowadziło 83,5 tys. organizacji trzeciego sektora, w tym 83% to stowarzyszenia i inne ruchy społeczne. Co więcej, odnotowano czteroprocentowy wzrost liczby organizacji w porównaniu z rokiem 2010. Ustalono, że w 2012 roku swoje członkostwo w całości form trzeciego sektora deklarowało 9,9 mln osób fizycznych. Ta ogromna liczba wskazuje na to, że stowarzyszają się praktycznie wszyscy: bez względu na płeć, wiek, religie, poglądy. Czasem są to miejsca wspólnego spędzania czasu (koła sportowe), czasem grupy walczące o przestrzeganie praw człowieka, obywatela, dziecka. Jaki by nie był cel, który zgromadził tak dużą liczbę Polek i Polaków, wskaźnik ten wymownie pokazuje, jak potrzebne jest nam poczucie, że obok jest „drugi”, który dzieli z nami ważne dla nas sprawy.
Nie sposób nie wspomnieć tu o zasługach Lecha Wałęsy, wielkiego symbolu walki o wolność zrzeszania się. Bez niego nie byłoby Niezależnych Samodzielnych Związków Zawodowych – organizacji, która niegdyś murem stanęła w imieniu praw robotników stoczni. Bez tego wydarzenia nie byłoby dziś wolnej Polski. Każdy, kto próbował zdmuchnąć aparat opresji w pojedynkę, staczał walkę z góry przegraną. Dopiero wspólny wysiłek tysiąca, każdy oddech wykonany solidarnie w tym samym momencie stworzył istny wiatr odnowy, wprowadzając powiew świeżego powietrza. To jest cel każdej formy zrzeszania się obywateli. Razem jesteśmy siłą, której nie oprą się nawet najmocniej zabetonowane wiatrochrony.
JAK DZIAŁAJĄ STOWARZYSZENIA W POLSCE?
Działają one zgodnie z wyżej wymienioną ustawą z 1989 roku. Wynika z niej, że wszystkie stowarzyszenia muszą posiadać statut i zgodnie z nim działać. Oznacza to, że nie mogą one podejmować działalności, która nie jest w statucie zapisana. Innymi słowy statut to najważniejszy dokument określający w pełni obszary i sposób działania danego stowarzyszenia, kompetencje zarządu, strukturę, kwestie finansowe i wiele innych, i wszyscy członkowie są zobowiązani go przestrzegać.
Jedną z najważniejszych cech charakteryzujących stowarzyszenia jest demokratyczny sposób zarządzania nimi. Na strukturę stowarzyszenia składają się:
Decyzje w stowarzyszeniu podejmowane są w postaci uchwał (każdy organ może je ogłosić, oczywiście w zakresie ujętym w statucie).
Stowarzyszenia rejestrowane w KRS są osobami prawnymi. Oznacza to, że muszą płacić podatki i odpowiadają za swoje zobowiązania. Ich majątek stanowią pobierane od członków składki członkowskie, a także m.in. darowizny, dochody z własnej działalności, dochody z majątku stowarzyszenia oraz ofiarności publicznej.
Oczywiście jest jeszcze wiele zawiłości i tematów związanych z prowadzeniem stowarzyszenia, wśród których można wymienić m.in.:
Uwaga końcowa:
W 2015 roku zaktualizowano ustawę Prawo o stowarzyszeniach, jej nowe brzmienie wejdzie w życie w dniu 20 maja 2016 roku.
Opracowanie: Anna i Maciek
Art. 58. 1. Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej: „Każdemu zapewnia się wolność zrzeszania się”.
Oznacza to, że państwo prawa ma nie tylko zezwalać na swobodne tworzenie stowarzyszeń, lecz również aktywnie działać na rzecz wolności w tym zakresie. Ten aspekt podkreśla ustawa z 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach. Celem ustawy jest „umożliwienie obywatelom równego, bez względu na przekonania, prawa czynnego uczestniczenia w życiu publicznym i wyrażania zróżnicowanych poglądów oraz realizacji indywidualnych zainteresowań, a także uwzględniając tradycje i powszechnie uznawany dorobek ruchu stowarzyszeniowego.”
Różnorodność „trzeciego sektora” (tzn. organizacji pozarządowych, takich jak związki zawodowe, stowarzyszenia, fundacje) jest więc miarą zaangażowania obywatelskiego w życie polityczne i społeczne, natomiast wolność ich tworzenia jest termometrem wskazującym demokratyczność władz państwa.
Według raportu Głównego Urzędu Statystycznego („Trzeci sektor w Polsce”) w roku 2012 na terenie Polski swoją działalność prowadziło 83,5 tys. organizacji trzeciego sektora, w tym 83% to stowarzyszenia i inne ruchy społeczne. Co więcej, odnotowano czteroprocentowy wzrost liczby organizacji w porównaniu z rokiem 2010. Ustalono, że w 2012 roku swoje członkostwo w całości form trzeciego sektora deklarowało 9,9 mln osób fizycznych. Ta ogromna liczba wskazuje na to, że stowarzyszają się praktycznie wszyscy: bez względu na płeć, wiek, religie, poglądy. Czasem są to miejsca wspólnego spędzania czasu (koła sportowe), czasem grupy walczące o przestrzeganie praw człowieka, obywatela, dziecka. Jaki by nie był cel, który zgromadził tak dużą liczbę Polek i Polaków, wskaźnik ten wymownie pokazuje, jak potrzebne jest nam poczucie, że obok jest „drugi”, który dzieli z nami ważne dla nas sprawy.
Nie sposób nie wspomnieć tu o zasługach Lecha Wałęsy, wielkiego symbolu walki o wolność zrzeszania się. Bez niego nie byłoby Niezależnych Samodzielnych Związków Zawodowych – organizacji, która niegdyś murem stanęła w imieniu praw robotników stoczni. Bez tego wydarzenia nie byłoby dziś wolnej Polski. Każdy, kto próbował zdmuchnąć aparat opresji w pojedynkę, staczał walkę z góry przegraną. Dopiero wspólny wysiłek tysiąca, każdy oddech wykonany solidarnie w tym samym momencie stworzył istny wiatr odnowy, wprowadzając powiew świeżego powietrza. To jest cel każdej formy zrzeszania się obywateli. Razem jesteśmy siłą, której nie oprą się nawet najmocniej zabetonowane wiatrochrony.
JAK DZIAŁAJĄ STOWARZYSZENIA W POLSCE?
Działają one zgodnie z wyżej wymienioną ustawą z 1989 roku. Wynika z niej, że wszystkie stowarzyszenia muszą posiadać statut i zgodnie z nim działać. Oznacza to, że nie mogą one podejmować działalności, która nie jest w statucie zapisana. Innymi słowy statut to najważniejszy dokument określający w pełni obszary i sposób działania danego stowarzyszenia, kompetencje zarządu, strukturę, kwestie finansowe i wiele innych, i wszyscy członkowie są zobowiązani go przestrzegać.
Jedną z najważniejszych cech charakteryzujących stowarzyszenia jest demokratyczny sposób zarządzania nimi. Na strukturę stowarzyszenia składają się:
- walne zgromadzenie/zebranie członków (najwyższa władza powołująca dwa poniższe organy, składająca się z wszystkich członków stowarzyszenia; przyjmuje sprawozdania roczne i udziela absolutorium zarządowi),
- zarząd (składający się co najmniej z prezesa, sekretarza i skarbnika, zarządzający majątkiem oraz bieżącymi sprawami, ale także ponoszący odpowiedzialność; działający na zasadach określonych w statucie),
- komisja rewizyjna (wewnętrzny organ nadzoru).
Decyzje w stowarzyszeniu podejmowane są w postaci uchwał (każdy organ może je ogłosić, oczywiście w zakresie ujętym w statucie).
Stowarzyszenia rejestrowane w KRS są osobami prawnymi. Oznacza to, że muszą płacić podatki i odpowiadają za swoje zobowiązania. Ich majątek stanowią pobierane od członków składki członkowskie, a także m.in. darowizny, dochody z własnej działalności, dochody z majątku stowarzyszenia oraz ofiarności publicznej.
Oczywiście jest jeszcze wiele zawiłości i tematów związanych z prowadzeniem stowarzyszenia, wśród których można wymienić m.in.:
- sprawozdania finansowe,
- sprawozdania merytoryczne,
- prowadzenie księgowości,
- zwolnienia podatkowe,
- audyty,
- kwestie lokalowe,
- wolontariat,
- zatrudnianie pracowników,
- kontrole i nadzór,
- działalność pożytku publicznego,
- dotacje,
- tworzenie innych podmiotów (np. fundacji, spółek kapitałowych, centrów integracji społecznej)
Uwaga końcowa:
W 2015 roku zaktualizowano ustawę Prawo o stowarzyszeniach, jej nowe brzmienie wejdzie w życie w dniu 20 maja 2016 roku.
Opracowanie: Anna i Maciek
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz